Bitkilərdə Qida Çatışmazlığı və Müalicə Üsulları

Bitkilərin sağlam böyüməsi və inkişafı üçün müxtəlif qida elementlərinə ehtiyac var. Bu elementlərin çatışmazlığı bitkinin məhsuldarlığına və keyfiyyətinə ciddi təsir göstərə bilər. Gəlin birlikdə bitkilərdə qida çatışmazlığının əlamətlərini və onların həlli yollarını araşdıraq.

Bitkilərdə Qida Çatışmazlığının Əsas Səbəbləri

Bitkilərdə qida çatışmazlığının əsas səbəbləri bitkinin inkişafına təsir göstərən əsas təbii faktorlardır. Bura da torpaq, onun keyfiyyəti və strukturu, suvarılma və s. aiddir.

Torpaq pH Səviyyəsinin Təsiri

Torpağın pH səviyyəsi bitkilərin qida maddələrini mənimsəməsində həlledici rol oynayır. Əksər bitkilər üçün optimal pH səviyyəsi 6.0-7.0 arasında olmalıdır. pH səviyyəsinin bu həddən kənara çıxması qida elementlərinin mənimsənilməsini məhdudlaşdırır.

Torpaqda pH Səviyyəsi, Ölçülməsi və Tənzimlənməsi ilə bağlı geniş məlumata nəzər yetirin.

Torpağın Keyfiyyəti və Strukturu

Torpağın fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri bitkilərin qidalanmasına birbaşa təsir edir. Zəif strukturlu, həddindən artıq sıxlaşmış və ya eroziyaya uğramış torpaqlarda bitkilər lazımi qida maddələrini əldə edə bilmirlər.

Suvarma Problemləri

Həddindən artıq və ya kifayət qədər olmayan suvarma bitkilərin qida maddələrini mənimsəməsinə mane olur. Düzgün suvarma rejimi qida elementlərinin bitki tərəfindən mənimsənilməsi üçün vacibdir.

Əsas Qida Elementlərinin Çatışmazlığı

Əsas qida elementləri bitkilərin böyüməsi üçün ən vacib elementlərdir. Bura Azot, Fosfor və Kalium daxildir.

Azot Çatışmazlığı

Azot çatışmazlığının ilk əlamətləri adətən bitkinin aşağı yarpaqlarında görünür. Yarpaqlar saralır, böyümə zəifləyir və bitki cılızlaşır. Qoca yarpaqlar tədricən quruyur və tökülür. Bu, bitkinin daxilindəki azotun yeni böyüyən hissələrə doğru hərəkət etməsindən irəli gəlir.

Müalicə Üsulları

Azot çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün bir neçə effektiv üsul var:

Azot tərkibli gübrələrin tətbiqi (ammonium nitrat, sidik cövhəri)
Yaşıl gübrələmə
Kompost və üzvi gübrələrin istifadəsi

Azot gübrəsi haqqında geniş məlumat əldə edin.

Fosfor Çatışmazlığı

Fosfor çatışmazlığı olan bitkilərdə yarpaqlar tünd yaşıl və ya bənövşəyi rəng alır. Bitkilərin kök sistemi zəif inkişaf edir, çiçəkləmə və meyvə əmələ gəlməsi gecikir. Xüsusilə cavan bitkilər bu çatışmazlıqdan daha çox əziyyət çəkir.

Müalicə Üsulları

Fosfor çatışmazlığını həll etmək üçün:

Superfosfat gübrələrinin tətbiqi
Sümük ununun istifadəsi
pH səviyyəsinin tənzimlənməsi

Fosfor gübrəsi haqqında geniş məlumat əldə edin.

Kalium Çatışmazlığı

Kalium çatışmazlığı zamanı yarpaqların kənarları qonurlaşır və quruyur. Yarpaqlar büzüşür və aşağıya doğru əyilir. Meyvələr kiçik qalır və keyfiyyəti aşağı düşür. Bitkilər xəstəliklərə və quraqlığa qarşı həssas olur.

Müalicə Üsulları

Kalium çatışmazlığının həlli üçün:

Kalium sulfat və ya kalium xlorid gübrələrinin tətbiqi
Odun külünün istifadəsi
Üzvi tullantıların kompostlaşdırılması və tətbiqi

Kalium gübrəsi haqqında geniş məlumat əldə edin.

İkinci Dərəcəli Qida Elementlərinin Çatışmazlığı

İkinci dərəcəli qida elementləri bitkilərin inkişafına təsir göstərən əlavə elementlərdir. Bu elementlərin çox miqdarda olmasına ehtiyac yoxdur, lakin bitkilərin tətləb etdiyi minimum miqdar təmin olunmalıdır.

Maqnezium Çatışmazlığı

Maqnezium çatışmazlığı özünü yarpaqların damarları arasında saralma ilə göstərir. Bu proses əsasən yaşlı yarpaqlarda başlayır və tədricən yuxarıya doğru irəliləyir. Bitkinin fotosintez qabiliyyəti zəifləyir və böyümə sürəti azalır.

Müalicə üçün maqnezium sulfat (acı duz) məhlulu ilə yarpaqdan gübrələmə və ya torpağa maqnezium tərkibli gübrələrin verilməsi tövsiyə olunur.

Kalsium Çatışmazlığı

Kalsium çatışmazlığı bitkinin böyümə nöqtələrində və cavan yarpaqlarda özünü göstərir. Yarpaqlar deformasiyaya uğrayır, meyvələrdə çürümə müşahidə olunur. Xüsusilə pomidor və bibər kimi tərəvəzlərdə meyvə ucunda qara ləkələr əmələ gəlir.

Kalsium çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün:

Əhəng daşının tətbiqi
Kalsium nitrat gübrəsinin istifadəsi
Suvarma rejiminin tənzimlənməsi

Kükürd Çatışmazlığı

Kükürd çatışmazlığı olan bitkilərdə cavan yarpaqlar açıq yaşıl və ya sarı rəng alır. Bitkinin böyüməsi ləngiyir və gövdə nazikləşir. Bu çatışmazlıq azot çatışmazlığına bənzəyir, lakin əsas fərq ondadır ki, kükürd çatışmazlığı əvvəlcə cavan yarpaqlarda özünü göstərir.

Kükürd çatışmazlığının həlli üçün:

Kükürd tərkibli gübrələrin tətbiqi
Gips və ya ammonium sulfat istifadəsi
Üzvi maddələrin torpağa qatılması

Mikroelementlərin Çatışmazlığı

Mikroelementlər bitkilər üçün digər qida elementləri kimi vacibdir. Odur ki, mikroelement səviyyəsində də olsa bu elementlərin əskikliyi fəsadlar yarada bilir.

Dəmir Çatışmazlığı

Dəmir çatışmazlığı bitkilərdə ən çox rast gəlinən mikroelement çatışmazlıqlarından biridir. Cavan yarpaqlarda damarlar yaşıl qalarkən yarpaq ayası saralır. Bu vəziyyət "xloroz" adlanır. Ciddi hallarda yarpaqlar tamamilə ağarır və quruyur.

Dəmir çatışmazlığının həlli üsulları:

Dəmir xelat məhlulunun yarpaqdan çilənməsi
Torpağın pH səviyyəsinin tənzimlənməsi
Üzvi maddələrlə zənginləşdirmə

Sink Çatışmazlığı

Sink çatışmazlığı zamanı yarpaqlarda xloroz əmələ gəlir, yarpaqlar kiçik və deformasiyaya uğramış olur. Buğumaraları qısalır və "rozetləşmə" baş verir. Meyvə ağaclarında meyvələr xırda qalır və yetişmə gecikir.

Sink çatışmazlığının aradan qaldırılması üçün:

Sink sulfat məhlulu ilə yarpaqdan gübrələmə
Torpaqdakı fosfor səviyyəsinin tənzimlənməsi
Mikrogübrələrin kompleks tətbiqi

Bor Çatışmazlığı

Bor çatışmazlığı bitkilərin böyümə nöqtələrinin məhv olmasına səbəb olur. Meyvə və tərəvəzlərdə daxili çürümə və deformasiya müşahidə edilir. Çiçəkləmə və tozlanma prosesi pozulur.

Bor çatışmazlığının həlli yolları:

Bor tərkibli gübrələrin tətbiqi
Torpağın pH səviyyəsinin optimallaşdırılması
Üzvi gübrələmə

Qida Çatışmazlığının Effektiv Müalicəsi

Bitkilərin qida maddəsi çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün müxtəlif həllər mövcuddur. Bu həllər həm orqanik, həm də kimyəvi üsulları əhatə edir.

Humus və Peyin

Humus və peyin torpağın keyfiyyətini artırır və qida maddələrini tədricən sərbəst buraxır. Bu, bitkilər üçün təbii və davamlı bir qida mənbəyidir.

Növbəli Məhsul Əkini

Məhsul növbələşdirmə ilə torpağın qida maddələrinə olan ehtiyacını tarazlamaq mümkündür. Bu üsul həmçinin torpaqda zərərvericilərin azalmasına kömək edir.

Kimyəvi Gübrələr

Kimyəvi gübrələr bitkilərin qida maddəsi çatışmazlığını tez bir zamanda aradan qaldıra bilər. Lakin gübrə miqdarı və tətbiq üsulu diqqətlə seçilməlidir ki, torpaq zərər görməsin.

Yarpaqdan Qidalandıran Gübrələr

Yarpaqlara püskürdülən gübrələr, xüsusilə mikroelement çatışmazlığı üçün sürətli bir həll üsuludur. Bu metod ilə bitki qida maddələrini birbaşa udur.

Mineral gübrələr və onların əhəmiyyətini nəzərdən keçirin.

Torpaq Analizi

Torpaq analizi ilə torpağın qida maddəsi səviyyəsini öyrənə bilərsiniz. Bu, torpaq üçün hansı gübrənin lazım olduğunu dəqiq bilmək üçün vacibdir.

Gübrələrin Balanslı Tətbiqi

Gübrələri balanslı şəkildə tətbiq etmək, torpaqda qida maddəsi çatışmazlığı və toksikliyinin qarşısını alır. Hər bir bitki növünün xüsusi qidalanma ehtiyacını nəzərə alın.

Bitki Sağlamlığını İzləmək

Bitkilərin sağlamlığını mütəmadi izləmək, erkən müdaxilə etməyə və məhsul itkisinin qarşısını almağa kömək edər.

Bitkilərdə qida maddəsi çatışmazlığı həm bağbanlar, həm də fermerlər üçün ciddi bir problemdir. Erkən diaqnoz və doğru müalicə üsulları ilə bu problemləri həll etmək mümkündür. Torpağın keyfiyyətini artırmaq və bitkiləri düzgün qidalandırmaq, uzunmüddətli məhsuldarlıq və sağlamlıq təmin edir. Unutmayın, sağlam bitkilər sağlam torpaqda yetişir.