Qazon: Əkim, Qulluq və Qoruma Üsulları

Qazon baxımı bir az səy tələb edir, amma nəticələr buna dəyər, elə deyilmi? Yaşıl, parlaq və sağlam bir qazon hər hansı bir sahəni gözəlləşdirir və ətraf mühiti qorumağa kömək edir. Ancaq bu işin sadəcə su səpərək həyata keçmədiyini bilmək vacibdir.

Qazon yalnız estetik görünüşü ilə deyil, həm də funksionallığı ilə önə çıxır. Torpağı eroziyadan qoruyur, havanı təmizləyir və hətta sərinləşdirici təsir göstərir. Mütəmadi baxım olmadan isə qazon saralır, nazikləşir və alaq otlarının istilasına məruz qalır. Buna görə düzgün yanaşma vacibdir.

Bir çox insanlar qazon baxımında yalnız kəsimin vacib olduğunu düşünürlər. Əslində, düzgün torpaq hazırlığı, gübrələmə, suvarma və alaq otlarının idarəsi qazonun sağlamlığı üçün vacib amillərdir. Bu məqalədə sizinlə qazon əkimi, qulluğu, gübrələnməsi və alaq otları ilə mübarizə üsullarını nəzərdən keçirəcəyik.

Qazon Əkimi üçün Hazırlıq Mərhələsi

Qazon əkilməsi və ya toxum səpilməsindən öncə ilkin hazırlıq mərhələsi vacibdir. Torpaq analizi, iqlim şəraiti və düzgün qazon növünün seçimi önəm daşıyır.

Torpağın Analizi və Hazırlanması

Uğurlu qazon əkiminin sirri torpağın düzgün hazırlanmasından başlayır. İlk növbədə torpaq analizini həyata keçirmək lazımdır. Bu analiz torpağın pH səviyyəsini, qida maddələrinin miqdarını və strukturunu müəyyən edir. Torpağınızın pH səviyyəsi 6.0-7.0 arasında olması məqsədəuyğundur.

Torpaqda pH Səviyyəsi, Ölçülməsi və Tənzimlənməsi haqqında məlumat əldə edin.

Analiz nəticələrinə əsasən, torpağı lazımi qida maddələri ilə zənginləşdirmək və strukturunu yaxşılaşdırmaq üçün üzvi gübrələr və humus və s. əlavə edilməlidir. Səth daşlardan, köhnə bitki qalıqlarından təmizlənməli və torpaq 15-20 sm dərinliyində şumlanmalıdır.

İqlim Şəraitinin Qiymətləndirilməsi

Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində fərqli iqlim şəraiti mövcuddur. Qazon əkimi üçün ən əlverişli vaxt yazın əvvəli və ya payızın ortalarıdır. Bu dövrdə temperatur mülayim, yağıntı isə kifayət qədər olur. Bölgənizin xüsusi iqlim şəraitini nəzərə alaraq:

Yaz əkimi: mart-aprel ayları
Payız əkimi: sentyabr-oktyabr ayları

Qazon Növünün Seçilməsi

Qazon üçün ot növünü seçərkən bölgənizin iqlim şəraiti, torpaq növü və qazonun istifadə məqsədini nəzərə almalısınız. Azərbaycan şəraitində ən yaxşı nəticə göstərən qazon otları:

Festuca arundinacea (Hündür vələmir)
Lolium perenne (Çoxillik qaramuq)
Poa pratensis (Çəmən topalı)

Qazon Otunun Əkilməsi

Qazon toxumlarının səpilməsi prosesi böyük diqqət və səbr tələb edir. Toxumları bərabər paylamaq üçün iki əsas üsul mövcuddur. Hər iki üsulun öz üstünlükləri var və sahənin ölçüsündən asılı olaraq seçim edə bilərsiniz.

Əl ilə Səpmə

Kiçik sahələr üçün əl ilə səpmə ən effektiv üsuldur. Bu üsulda:

Sahəni bərabər hissələrə bölün
Toxumların yarısını şimaldan-cənuba doğru səpin
Digər yarısını şərqdən-qərbə doğru səpin
Hər kvadrat metr üçün 25-35 qram toxum istifadə edin

Mexaniki Səpmə

Böyük sahələr üçün xüsusi səpən maşınlardan istifadə daha məqsədəuyğundur. Bu üsul:

Toxumların daha bərabər paylanmasını təmin edir
Zamana qənaət edir
Fiziki əməyi azaldır
Professional nəticə əldə etməyə imkan verir

Suvarma Rejimi

Toxum səpildikdən sonra düzgün suvarma rejimi həyati əhəmiyyət daşıyır. İlk həftələrdə torpaq daim nəmli olmalıdır, lakin su gölməçələri yaranmamalıdır. Suvarma qaydaları:

İlk 2 həftə: gündə 2-3 dəfə yüngül suvarma
3-4 həftə: gündə 1 dəfə
Cücərtilər göründükdən sonra: həftədə 2-3 dəfə dərin suvarma

Qazona Qulluq Prosesləri

Qazon əkildikdən sonra boy atmağa başladıqa, artıq ona qulluq proseslərinə başlamaq lazımdır.

Biçin Qaydaları

Qazonun sağlam və gözəl görünməsi üçün düzgün biçin əsas şərtlərdən biridir. Biçin zamanı otun hündürlüyünün 1/3-dən çoxu kəsilməməlidir. Biçin qaydalarına diqqət yetirək:

İsti aylarda otu daha hündür (5-6 sm) saxlayın
Biçini səhər erkən və ya axşam sərin vaxtlarda aparın
Biçin istiqamətini hər dəfə dəyişin
Biçin bıçaqlarının iti olmasına diqqət yetirin

Suvarma Cədvəli

Qazonun suvarılması mövsümdən və hava şəraitindən asılı olaraq tənzimlənməlidir. Düzgün suvarma qazonun kök sisteminin dərinə işləməsini təmin edir.

Mövsümi suvarma tələbləri aşağıdakı kimidir:

Yaz: həftədə 2-3 dəfə, səhər tezdən
Yay: həftədə 3-4 dəfə, gecə və ya səhər tezdən
Payız: həftədə 1-2 dəfə, günortadan sonra
Qış: minimal suvarma, yalnız quru və isti günlərdə

Havalandırma və Aerasiya

Torpağın havalandırılması qazonun sağlamlığı üçün vacibdir. Bu proses:

Kök sisteminin inkişafını gücləndirir
Qida maddələrinin mənimsənilməsini yaxşılaşdırır
Su və hava mübadiləsini artırır
Torpağın sıxlaşmasının qarşısını alır

Havalandırma ilin iki dövrü - yazda və payızda aparılmalıdır. Xüsusi havalandırma alətləri və ya mexaniki avadanlıqlardan istifadə edə bilərsiniz.

Gübrələmə Proqramı

Bitkinin düzgün inkişafı və optimal böyüməsi üçün tələb olunan gübrələrdən istifadə edilməlidir.

Gübrə Növləri

Qazonun sağlam böyüməsi üçün müxtəlif növ gübrələrdən istifadə edilir. Əsas gübrə növləri:

1) Azotlu gübrələr (N):

Qazonun yaşıl kütləsinin artmasını təmin edir
Yarpaqların rəngini tündləşdirir
İlk seçim "Ammonium sulfat" və ya "Karbamid" olmalıdır

2) Fosforlu gübrələr (P):

Kök sisteminin inkişafını gücləndirir
Bitkilərin qışa davamlılığını artırır
"Superfosfat" ən çox istifadə edilən fosforlu gübrədir

3) Kaliumlu gübrələr (K):

Qazonun xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırır
Su rejimini tənzimləyir
"Kalium sulfat" əsas seçimdir

Azot, Fosfor və Kaliumlu gübrələr haqqında sizə lazım ola biləcək məlumatları əldə edin.

Gübrələmə Vaxtı və Tezliyi

Gübrələmə vaxtı və tezliyi mövsümdən asılı olaraq dəyişir. Mövsümi gübrələmə təqvimi aşağıdakı kimidir:

Erkən yaz (mart): Azot ağırlıqlı gübrə
Yaz ortası (may): Balanslaşdırılmış NPK gübrəsi
Yay (iyul): Azot və kalium tərkibli gübrə
Payız (sentyabr): Fosfor və kalium ağırlıqlı gübrə

Hər gübrələmədən sonra qazon mütləq suvarılmalıdır. Gübrələri maye və ya qranul şəklində tətbiq edə bilərsiniz.

Alaq Otları ilə Mübarizə

Qazon sahəsinin düzgün inkişaf etməsi üçün onları yabani təsirlərdən qorumaq lazımdır. Bunun üçün bir neçə metod var ki, onları nəzərdən keçirək.

Preventiv Tədbirlər

Alaq otları ilə mübarizədə ən effektiv yol onların yaranmasının qarşısını almaqdır. Preventiv tədbirlər:

Sağlam və sıx qazon yetişdirmək
Düzgün biçin hündürlüyünü saxlamaq
Suvarma və gübrələməni vaxtında həyata keçirmək
Qazonun zədələnmiş yerlərini dərhal təmir etmək
Alaq toxumlarının yayılmasının qarşısını almaq

Qazon nə qədər sıx və sağlam olarsa, alaq otlarının inkişafı üçün bir o qədər az yer qalır. Xüsusilə ilk aylarda qazonun sıx böyüməsinə diqqət yetirin.

Kimyəvi və Təbii Mübarizə Üsulları

Alaq otları ilə mübarizədə həm kimyəvi, həm də təbii üsullardan istifadə edilə bilər:

1) Kimyəvi mübarizə üsulları:

Selektiv herbisidlər (yalnız alaq otlarını məhv edir)
Total təsirli herbisidlər (bütün bitkiləri məhv edir)
Pre-emergent herbisidlər (toxumların cücərməsinin qarşısını alır)

2) Təbii mübarizə üsulları:

Əl ilə yolma
Sirkə məhlulu ilə çiləmə
Qaynar su tətbiqi
Üzvi mulça istifadəsi

Herbisidlərdən istifadə edərkən mütləq aşağıdakılara diqqət etmək vacibdir:

Təhlükəsizlik qaydalarına riayət edin
Məhsulun təlimatını diqqətlə oxuyun
Küləkli havada çiləmə aparmayın
Uşaq və ev heyvanlarını sahədən uzaq tutun

Pestisid və Herbisidlər haqqında məlumatları kəşf edin.

Qazonunuzun sağlamlığı üçün davamlı qulluq və nəzarət çox vacibdir. Müntəzəm baxım və düzgün qulluq sayəsində həyətinizdə həmişə yaşıl, canlı və gözəl qazon saxlaya bilərsiniz.

Bu məqalədə vurğulanan addımları izləyərək, siz də peşəkar səviyyədə qazon yetişdirə və ona qulluq edə bilərsiniz. Yadda saxlayın ki, hər bölgənin özünəməxsus xüsusiyyətləri var və qazonunuzun ehtiyaclarını müşahidə edərək qulluq proqramınızı uyğunlaşdıra bilərsiniz.