Təsərrüfatda Kükürd Tərkibli Gübrələrin Rolu

Kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın və keyfiyyətin artırılması üçün müxtəlif qida elementlərindən istifadə olunur. Azot, fosfor və kalium kimi əsas elementlərlə yanaşı, kükürd də bitkilərin sağlam böyüməsi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Kükürd tərkibli gübrələr bitkilərin sağlam inkişafı və yüksək məhsuldarlıq üçün vacibdir. Bu məqalədə kükürdün kənd təsərrüfatında rolu, gübrə kimi tətbiqi və faydalarını nəzərdən keçirəcəyik.

Kükürd Nədir?

Kükürd (S) canlı orqanizmlər və torpaq üçün vacib elementlərdən biridir. Bitkilər üçün kükürd, əsasən, zülal sintezində iştirak edən amin turşularının (sistin və metionin) tərkib hissəsidir. Bundan əlavə, xlorofil sintezində, fermentlərdə və vitaminlərin yaranmasında mühüm rol oynayır.

Kükürd bitkilərin fotosintez prosesinə kömək edir və torpağın mikrobioloji aktivliyini artıraraq, faydalı mikroorqanizmlərin çoxalmasını dəstəkləyir. Həmçinin, torpağın pH səviyyəsini tənzimləyərək, qida maddələrinin daha effektiv mənimsənilməsinə şərait yaradır.

Xüsusilə dənli bitkilər və yaşıl bitkilər üçün kükürdün düzgün miqdarı yüksək keyfiyyətli məhsul əldə etmək üçün şərtdir.

Bitkilərdə kükürd çatışmazlığı

Kükürd çatışmazlığı simptomları bir çox cəhətdən azot çatışmazlığı simptomlarına bənzəyir. Yəni yarpaqlar solğun sarı və ya açıq yaşıl olur. Azotdan fərqli olaraq, kükürd çatışmazlığı əlamətləri ilk növbədə gənc yarpaqlarda görünür və azot tətbiq edildikdən sonra da davam edir. Pambıq, tütün və sitrus bitkilərində əvvəlcə bəzi yaşlı yarpaqlar təsirlənir.

Kükürd çatışmazlığı olan bitkilər kiçikdir, gövdəsi qısa, nazikdir və yavaş böyüyür. Taxıllarda yetkinlik gecikir, paxlalı bitkilərdə düyünləşmə zəif ola bilər və azot fiksasiyası azalır. Meyvələr çox vaxt tam yetişmir və açıq yaşıl rəngdə qalır.

Bitkilərdə qida çatışmazlığı və müalicə üsulları haqqında məlumat əldə et.

Bitkilərin İnkişafında Kükürdün Faydaları

Kükürd, bitkilərin əsas qida elementlərindən biri olaraq, amin turşularının, vitaminlərin və fermentlərin tərkib hissəsidir. Məsələn, metionin və sistein kimi amin turşularının sintezi üçün kükürd vacibdir. Bu amin turşuları isə bitkilərdə zülalın əsasını təşkil edir. Kükürd həmçinin bitkilərin fotosintez prosesində iştirak edir və onların ümumi sağlamlığını təmin edir.

Kükürdün Məhsuldarlığa Təsiri

Kükürd çatışmazlığı olan torpaqlarda bitkilər zəif inkişaf edir və məhsuldarlıq aşağı düşür. Kükürdün düzgün miqdarı bitkilərin kök sistemini gücləndirir, məhsulun keyfiyyətini yaxşılaşdırır və xüsusilə dənli bitkilərdə yağ və zülal miqdarını artırır. Məsələn, buğda, arpa və qarğıdalı kimi bitkilər üçün kükürdün optimal miqdarı yüksək məhsuldarlıq üçün şərtdir.

Kükürd çatışmazlığı bitkilərdə azot istifadəsini də çətinləşdirir. Azot və kükürd birlikdə zülal sintezində iştirak etdiyi üçün biri çatışmadıqda digəri də təsirsiz qalır. Bu isə məhsuldarlığın və bitki keyfiyyətinin azalmasına səbəb olur.

Azot, Fosfor və Kalium tərkibli gübrələr haqqında daha geniş məlumat əldə et.

Bitkilərdə Kükürd Çatışmazlığının Əlamətləri

Kükürd çatışmazlığı bitkilərdə müxtəlif əlamətlərlə özünü göstərir. Bunlara yarpaqların saralması (xüsusilə gənc yarpaqlarda), bitkilərin zəif böyüməsi və məhsuldarlığın azalması daxildir. Bu əlamətlər azot çatışmazlığı ilə qarışdırıla bilər, lakin kükürd çatışmazlığı daha çox gənc yarpaqlarda müşahidə olunur.

Kükürd Gübrələrinin Növləri

Kükürd tərkibli gübrələr müxtəlif formalarda mövcuddur ki, onlara nəzər yetirək.

Üzvi Kükürd Mənbələri

Üzvi kükürd mənbələri əsasən heyvan tullantıları, kompost və bitki qalıqları kimi təbii maddələrdən əldə edilir. Bu mənbələr tədricən kükürd buraxır və torpağın ümumi münbitliyini yaxşılaşdırır. Üzvi kükürd gübrələri ekoloji tarazlığı qoruyur və uzunmüddətli torpaq sağlamlığı üçün faydalıdır.

Üzvi gübrələr və onların növləri haqqında daha geniş məlumat əldə et.

Kükürd Tərkibli Mineral Gübrələr

Kükürdün kənd təsərrüfatında istifadə edilən müxtəlif gübrə formaları mövcuddur. Əsas mineral gübrələr aşağıdakılardır:

Amonium Sulfat (NH₄)₂SO₄ – həm azot, həm də kükürd mənbəyi olan gübrədir. Turş torpaqlarda daha effektiv olur.
Kalsium Sulfat (CaSO₄), yəni gips – torpağın quruluşunu yaxşılaşdırmaqla yanaşı, kükürd təmin edir.
Elementar Kükürd (S) – torpaqda mikroorqanizmlər tərəfindən oksidləşərək bitkilər üçün əlçatan hala gəlir.
Kalium Sulfat (K₂SO₄) – həm kalium, həm də kükürd ehtiyacını qarşılayan gübrədir.

Mineral gübrələr haqqında daha geniş məlumat əldə et.

Kükürd tərkibli gübrələri gubre.az-da

Azərbaycanda kənd təsərrüfatı sektorunda ixtisaslaşmış marka olan gubre.az müxtəlif növ gübrələri əldə edə bilərsiniz. Kükürd tərkibli gübrələri əldə etmək üçün keçid edin:

Müxtəlif Kükürd Gübrələrinin Müqayisəsi

Üzvi və qeyri-üzvi kükürd gübrələri müxtəlif üstünlüklərə malikdir. Üzvi gübrələr uzunmüddətli təsir göstərir və torpaq strukturunu yaxşılaşdırır, qeyri-üzvi gübrələr isə bitkilərin tez bir zamanda kükürd ehtiyacını ödəyir. Fermerlər öz tələbatlarına uyğun olaraq bu gübrələrdən istifadə edə bilərlər.

Kükürd Gübrələrinin Faydaları

Kükürd gübrələri tətbiq edildikdə, məhsulun keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır. Xüsusilə dənli bitkilərdə zülal və yağ miqdarı artır. Bu, fermerlər üçün daha yüksək bazar dəyəri deməkdir. Kükürd, bitkilərin digər qida elementlərini (məsələn, azot, fosfor) daha effektiv mənimsəməsinə kömək edir. Bu, bitkilərin ümumi sağlamlığını və məhsuldarlığını artırır. Kükürd gübrələri torpağın pH səviyyəsini tarazlaşdırır və torpaq eroziyasının qarşısını alır. Bundan əlavə, üzvi kükürd mənbələri ekoloji tarazlığı qoruyur və davamlı kənd təsərrüfatı üçün vacibdir.

Müxtəlif Bitkilərdə Kükürd Gübrələnməsinin Əhəmiyyəti

1) Taxıllar (buğda, arpa, qarğıdalı və s.) kükürd gübrəsindən faydalanır. Xüsusilə buğdada protein tərkibini artırmaq və məhsulun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün kükürd vacib elementlərdən biridir.

2) Pambıq, günəbaxan və soya kimi yağlı bitkilər kükürdü yüksək miqdarda tələb edir. Kükürd yağ tərkibinin yüksəlməsinə və lif keyfiyyətinin yaxşılaşmasına səbəb olur.

3) Pomidor, kartof, kələm və digər tərəvəzlərdə kükürd gübrəsi keyfiyyətli məhsul əldə etməyə kömək edir. Həmçinin, üzüm və sitrus meyvələrində də məhsuldarlığın və dadın yaxşılaşdırılmasına təsir edir.

Kükürd Gübrələnməsinin Ekoloji Aspektləri

Kükürd gübrələri düzgün tətbiq edildikdə torpağa və suyun keyfiyyətinə mənfi təsir etmir. Lakin həddindən artıq istifadə edildikdə torpağın turşulaşmasına və mikroorqanizmlərin balansının pozulmasına səbəb ola bilər. Ekoloji təsirləri minimuma endirmək üçün kükürd gübrələrinin balanslı və ehtiyac əsasında tətbiq edilməsi vacibdir. Üzvi gübrələr və mineral kükürd mənbələri arasında balans yaratmaq torpağın davamlı sağlamlığını təmin edə bilər. Torpağın uzunmüddətli məhsuldarlığını qorumaq üçün üzvi və kimyəvi gübrələr birlikdə istifadə edilməlidir. Bu yanaşma həm məhsuldarlığı artırır, həm də ekoloji tarazlığı qoruyur.

Kükürd Gübrələrinin Tətbiqi Üçün Ən Yaxşı Təcrübələr

Kükürd gübrələrinin tətbiqindən əvvəl torpaq analizi aparmaq vacibdir. Bu, torpaqda mövcud olan kükürd miqdarını müəyyən etməyə və bitkilərin ehtiyaclarını dəqiq ölçməyə kömək edir. Torpaq analizi nəticəsində fermerlər daha dəqiq və səmərəli gübrə tətbiq edə bilərlər.

Kükürd gübrələrinin tətbiqi zamanı və üsulu bitkilərin böyümə mərhələsindən asılıdır. Məsələn, bitkilərin aktiv böyümə dövründə kükürd gübrələrinin tətbiqi daha effektivdir. Gübrələrin torpağa bərabər paylanması və kök zonasına çatması üçün düzgün üsullardan (məsələn, səpələmə, damcı sulama) istifadə etmək lazımdır.

Kükürd gübrələrini digər qida elementləri (azot, fosfor, kalium) ilə birləşdirmək bitkilərin ümumi inkişafını yaxşılaşdırır. Məsələn, kükürd və azotun birlikdə tətbiqi bitkilərdə zülal sintezini sürətləndirir və məhsuldarlığı artırır.